اندازه‌گیری و تحلیل کارایی گمرکات غیرمرزی با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده‌های چند‌مؤ لفه‌ای

    گمرک جمهوری‌اسلامی ایران، یکی از سازمان‌های مؤثر در حوزه تجارت و اقتصاد است. از طرفی تعدد و پراکندگی واحدهای گمرکی موجب‌شده تا از سرمایه‌های فیزیکی و انسانی، به‌طور مطلوب استفاده نگردد. لذا مطابق ماده ۱۰۶ قانون برنامه پنجم توسعه،مقرر شد تا پایان سال سوم برنامه، حداقل سی‌درصد از گمرکات کم فعال کشور کاهش یابد، در‌این‌خصوص بحث عملکرد و کارایی واحدهای گمرکی حائز اهمیت است. هدف این تحقیق، تعیین میزان کارایی و تحلیل علت نا‌کارایی واحدهای گمرکی غیرمرزی است. براین‌اساس ۲۳واحد گمرکی از میان ۱۴۲ واحد، از حیث تشابه فعالیت، انتخاب و سه متغیر ورودی و چهار متغیر خروجی تعیین و ابتدا با استفاده از مدل BCC تحلیل پوششی داده‌ها، کارایی واحدها، اندازه‌گیری می‌شود. سپس مدل اصلی تحقیق با در‌نظر‌گرفتن دو مؤ‌لفه اساسی برای هر گمرک بر مبنای DEA چند مؤ‌لفه‌ای ایجاد و کارایی مؤ‌لفه‌ها برای هر واحد محاسبه و تحلیل می‌گردد. نتایج نشان می‌دهد، گمرکات سمنان، شهرکرد و همدان با‌لاترین رتبه کارایی و گمرکات اهواز، شیراز و زاهدان پایین‌ترین رتبه را کسب نمودند. همچنین دو متغیر تعداد پروانه‌های صادره و میزان درآمد وصولی بیشترین تأثیر را بر کارایی  واحدهای گمرکی دارند. کارایی، گمرکات غیر‌مرزی، تحلیل پوششی داده‌ها (DEA)، تحلیل پوششی داده‌های چند مؤ‌لفه‌ای